#020today: Baby met halve speelkaart

In vrijwel al deze gevallen gaat het ‘vondelingenpakketjes’: kleertjes van de baby, meestal bewaard in een omslagdoek. In het ene geval zijn alleen de schoentjes bewaard, in een ander geval gaat het om een bundel van een recordaantal van zestien onderdelen. Er zijn hemdjes, jurkjes, jasjes, mutsjes, sokjes, slofjes, luiers, navelbanden, spuugdoekjes, maar ook dekens waarin vondelingen werden aangetroffen.

Een enkele keer kan aan een pakketje de naam van een concreet kind worden gekoppeld. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een jongetje uit 1894; bij de spulletjes zit een kaartje waarop staat: Kleeding v/d vondeling Hendrik Voldam opgenomen 20 Dec. 1894 bij de min E.H. Bredschneijder; afkomstig van Stadsbestedelingenhuis. Het pakketje van Hendrik is te zien in de tentoonstelling ‘Ik geef om jou! Naastenliefde door de eeuwen heen’ in het Catharijneconvent (t/m 1 maart 2015).

Van één vondeling weten we veel: het gaat hierbij om Jan van der Stoep, die in 1893 werd aangetroffen op de stoep bij het Stadsbestedelingenhuis. Een kleinzoon deed onderzoek naar zijn levensverhaal en stuitte in ons museum op zijn spullen. Dat relaas is te lezen in de blog ‘Baby gevonden op de stoep’.

In de tijd van Hendrik en Jan droeg in Amsterdam het Stadsbestedelingenhuis zorg voor de opvang van vondelingen, in die tijd tientallen per jaar. Dat is geen record: eerder in de 19de eeuw ging het om honderden, in 1817 zelfs om 855 vondelingen, waarvan er alleen al in het eerste levensjaar liefst 273 overleden.

Uit onverwachte hoek ontving ons museum een bijzonder vondelingenattribuut: bij een schenking van fraaie speelkaarten door Holland Casino in 2001, zat ook een op zigzagsgewijze doorgeknipte speelkaart uit de 18de eeuw. De handgeschreven tekst hierop luidt: 'Anna/ongedoopt/Uyt doodelijke armoede'. En er zat nog een briefje bij: dit mysie van de Geriffermeerde godsdienst nog ongedoopt verzoeke vriendelijk de Naam van anna uyt Doodelijke armoede.

De halve speelkaart was op de kleertjes van het kind bevestigd. De moeder had de andere helft behouden. Hiermee kon ze wellicht ooit in de toekomst bewijzen dat het haar kind was. Haar helft van de speelkaart was het reçu…

In de nieuwe vondelingenkamer bestaat een variant op de halve speelkaart. We citeren de website van Beschermde Wieg:

Er ligt in het kamertje een envelop met informatie over de gevolgen van je bevalling, over de noodzaak van medische hulp en waar je daarvoor terecht kunt, ook als je anoniem wilt blijven. Het kan voor jou belangrijk zijn dat je zelf, naast medische verzorging, ook andere hulp krijgt. Ook daar ontvang je informatie over.

In de envelop zit een puzzelstukje. Bij dat puzzelstukje hoort een ander puzzelstukje, dat bij jouw baby blijft. Als die stukjes in elkaar passen, weten jullie later dat jullie moeder en kind zijn. Dat is van groot belang, omdat je kunt terugkomen op je keuze je kindje af te staan. En als je wilt terugkomen op je keuze om je kindje af te staan, is het belangrijk dat je dit binnen 6 maanden na de geboorte doet.

Je vindt de speelkaart hier in de Collectie Online.