“Er bestaat een foto van mij naast het beeld van Goliath in wat nu het Amsterdam Museum heet. (…) ‘Wat een engerd’, zei mijn moeder. ‘Ik vind jou liever.’ Ze had gelijk, maar ik wilde toch net zo sterk zijn als Goliath.” Zo wordt in de Uitkrant van deze aprilmaand Theodor Holman geciteerd uit zijn column Ik wilde Goliath zijn in Het Parool van 3 maart 2014.
#020today: 'wat een engerd'
Goliath als (kinder)attractie
Die jeugdherinnering van Theodor speelt zich af rond 1960: de beeldengroep van Goliath, zijn schilddrager en David stond destijds in het Waaggebouw op de Nieuwmarkt, waar toen ons museum was. Bij de verhuizing van het museum naar het voormalige Burgerweeshuis in de Kalverstraat, was het transport van de vijf meter grote Goliath, liggend op een open aanhangwagen, een onderneming die in 1969 veel bekijks trok.
De houten beeldengroep kwam te staan in het museumrestaurant, dat aanvankelijk ‘In d’Oude Goliath’ heette. Die naam was een verwijzing naar het 'Oude Doolhof', een pleziertuin met beeldengalerij, fonteinen en doolhof aan de Prinsengracht bij de Looiersgracht, die vooral werd bezocht door moeders of dienstmeisjes met kinderen. Het trio David, Goliath en zijn schilddrager, gemaakt naar het ontwerp van Albert Janszn. Vinckenbrinck, was omstreeks 1650 een belangrijke aanwinst voor het Oude Doolhof.
In de voordracht van de explicateur in de beeldengalerij was het bijbelverhaal over de herdersjongen die de reus Goliath wist te verslaan het afsluitende klapstuk. In die tijd werd de strijd van David met Goliath vaak vergeleken met de strijd van de dappere Nederlanden tegen het oppermachtige Spanje. Extra spannend was dat Goliath mechanisch kon worden bewogen: hij kon zijn hoofd draaien en met zijn ogen rollen.
Toen in 2010 het museumrestaurant veranderde in museumcafé Mokum, verhuisde de beeldengroep naar de Schuttergalerij. In deze gratis museumstraat, met jaarlijks gemiddeld bijna 400.000 bezoekers, krijgt Goliath nog veel meer bekijks dan voorheen. Vaste bezoekers, die Goliath nu terugzien op zijn nieuwe plek, vertellen wel aan suppoosten dat Goliath nu kleiner lijkt dan voorheen. Ze schrijven dit dan toe aan de grote hoogte van de Schuttersgalerij met zijn lichtkoepel. Óf het lijkt zo omdat ze vroeger als kind zo tegen die reus hebben opgekeken.
Trouwens: dat Goliath hoofd en ogen kan bewegen, is nog steeds het geval. Gefascineerd door de intrigerende achterkant van de reus, met het handmatig te bedienen mechaniek, maakte Ger Kuijlenburg in 1996 het hier afgebeelde schilderij. Sinds kort is het technisch mogelijk Goliath's hoofd te laten bewegen met een afstandbediening; kleine of grote bezoekers kunnen dat even vragen aan de suppoost ter plekke.
Bekijk het object in de collectie van het museum.
19 keer bekeken