#020today: Pruimtabak

“We weten dat pruimtabak nog steeds wordt verkocht, dus om nou te zeggen dat pruimtabak nooit meer terugkomt, is misschien wat boud. Desalniettemin plaatsen we pruimtabak in deze eregalerij, want hoe je het ook wendt of keert: pruimtabak is anders dan vroeger nog een zeldzaamheid. En als u toch een fervent gebruiker bent: laat het ons vooral weten.

Iets wat je zo goed als niet meer ziet, is het pruimen van tabak. Dit was tabak die niet gerookt werd, maar waarop gekauwd werd. Na er een tijd op gekauwd te hebben, werd de tabak uitgespuwd. Dit uitspuwen gebeurde soms in een bakje dat kwispedoor werd genoemd, maar veeleer eindigde de tabak met een wijde boog op de straat.

Iemand die pruimtabak consumeerde, kon je van een afstand zien aankomen, omdat hij (in veel mindere mate zij) een vreselijke lucht met zich meedroeg. De gebitten van pruimtabakgebruikers waren helemaal bruin uitgeslagen van de nicotine. Met name Kentucky- en Virginiatabak werden veel voor pruimtabak gebruikt. Om een specifieke smaak aan de tabak te geven werden smaakmakers zoals nootmuskaat of kaneel toegevoegd. Het voordeel van tabak pruimen was dat men tabak kon gebruiken op plaatsen waar geen vuur mocht worden ontstoken (bijv. op schepen of rond strooi en turf).

Het pruimen van tabak werd in de zeventiende eeuw door scheepschirurgijnen voorgeschreven om scheurbuik te voorkomen. Het gebruik van pruimtabak werd langzamerhand verdrongen door het gebruik van sigaretten en sigaren. In Zweden/Noorwegen wordt snus gebruikt. Dit is snuiftabak in een vochtige poedervorm, ook wel ‘chewing tobacco’ genoemd.”

In onze museumcollectie bevindt zich een pruimtabakszak, die aansluit op bovenstaand verhaal. Het is een 23 cm hoge puntzak als verpakking voor 50 gram ‘1e soort ongesausde pruimtabak’ (zonder smaaktoevoeging) van de soort ‘Braziel’, met als opdruk ‘Tabakskerverij J.C. v.d. Horn Amsterdam-C’. Gezien de prijs van ƒ 1,35 veronderstel ik dat deze zak is verkocht tussen ongeveer 1970 en 1980. Meer verpakkingen van pruimtabak zijn te zien op de website van het Amsterdam Pipe Museum.

Klik hier voor meer informatie over dit object.