In Frascati werd een mis opgevoerd, een mis over misbruik. Aan het begin van 'Als ik de liefde niet heb' leest theatermaker Marjolijn van Heemstra voor uit haar mailcorrespondentie met de Rotterdamse priester Remy Jacobs. Ze willen samen een voorstelling maken over het seksueel misbruik binnen de kerk.
Ite missa est
Mis over misbruik
Jacobs, zelf ooit slachtoffer van dat misbruik, wilde het zwijgen doorbreken. Hij hoopt de geloofsgemeenschap, en vooral de paus, op te roepen tot meer openheid en minder hypocrisie. De samenwerking resulteerde in een prachtige, fantasievolle voorstelling over liefde en vergeven, over het kwetsbare individu in een machtige geloofsgemeenschap. “Het moet een echte mis worden” zegt de priester, die tegelijkertijd ook de leeuw is uit het jeugdboek Nardia. De leeuw is voor Van Heemstra het symbool van allesoverweldigende liefde.
Mis en theater
Mis en theater liggen dicht bij elkaar, het theater is ooit ontstaan vanuit de kerk. Dat gegeven is minder stoffig dan je denkt, zegt Van Heemstra. Het stuk zit dan ook vol met verrassende en vaak geestige over uitspraken over theater en werkelijkheid.
Ik was in Frascati met vriendin Maria Henneman. We zijn beiden katholiek opgevoed en weten bijvoorbeeld dat de latijnse zin Ite missa est, de laatste woorden van het stuk, betekent dat de mis afgelopen is. Maria was als media-adviseur en moderator betrokken bij de commissie Deetman aan wie de slachtoffers van misbruik in de kerk hun verhalen vertelden. De voorstelling was zeer aan ons besteed, veel stof tot napraten.
Zwanger
Marjolijn van Heemstra volg ik sinds ze in 2010 een mooi verslag maakte van een van mijn meest bijzondere ervaringen als museumconservator: een expert-meeting met prostituees, bordeelhouders en een klant over het ‘bordeel van de 21ste eeuw’.
Een paar jaar geleden zag ik haar stuk Bouta, waarin ze ook haar eigen familiegeschiedenis verwerkte: Surinaams gouverneur A.J.A.A van Heemstra was familie. En vorig jaar las ik De laatste Aedema, geïnspireerd door haar eigen adellijke afkomst. Mooi boek! Ze is nu zwanger en ziet er prachtig uit, moeiteloos switchend tussen theatermaker Marjolijn van Heemstra, de maagd Maria met baby Jezus, en andere personages in het stuk.
Vaticaan
Van Heemstra en Jacobs willen deze voorstelling opvoeren in Rome, voor de paus. Dat lijkt me geweldig. Ooit was ik, als gymnasiast tijdens de studiereis naar Rome, op audiëntie bij de paus. Giechelend en al lang van ons geloof gevallen, wilden we dat toch wel eens meemaken. In die prachtige audiëntiezaal in het Vaticaan zou 'Als ik de liefde niet heb' opgevoerd moeten worden. Of liever nog op het hoogaltaar van de Sint Pieter basiliek.
15 keer bekeken