Americanah is een onderzoek naar blackness in de Amerika en Nigeria. De hoofdpersoon Ifemelu realiseert zich als ze naar de Verenigde Staten verhuist, dat ze daar tot de groep zwarten behoort. In Nigeria is bijna iedereen zwart, dus daar voelde ze zich nooit zwart. Ifemelu schrijft een blog “Raceteenth or Various Observations About American Blacks (Those Formerly Known as Negroes) by a Non-American Black”. Een van haar blogs gaat over de White Privilege Test met vragen als: ‘Als je de televisie aanzet of een krant openslaat, verwacht je dan vooral mensen te zien van een ander ras?’ en ‘Als je pleisters, make-up of ondergoed in ‘huidskleur’ koopt, weet je dan van te voren al dat de kleur niet zal lijken op jouw huidskleur? ‘
Race of huidskleur
De test is geïnspireerd op het artikel ‘White Privilege’ van Peggy McIntosh uit 1988, waarin deze Amerikaanse feministe de voordelen van witte huidskleur onderzoekt. De meeste witte mensen ‘zien’ hun privileges niet, net zo min als mannen mannelijke privileges herkennen. McIntosh benadrukt dat naast ras ook klasse, sekse, religie en geografische herkomst van invloed zijn op iemands positie en op de manier waarop mensen zichzelf en anderen zien. Voor de test in de tentoonstelling kozen we 10 vragen uit. We kregen stevige discussies over het woord race dat in het origineel gebruikt wordt. In de VS is het gebruik van het woord race gebruikelijker. Voor de Nederlandse vertaling van de White Privilege Test gebruiken we huidskleur.
De vanzelfsprekendheid van wit
Een collega vroeg zich af wat de relatie van de White Privilege test is met de zwarte rolmodellen in de tentoonstelling. Voor zwarte mensen die een carrière willen maken in sport of muziek zijn er gekleurde rolmodellen te over. Maar zwarte advocaten, politici, hoogleraren of conservatoren zijn heel wat dunner gezaaid. Een van de vragen in de test heeft betrekking op positieve discriminatie. Veel donkere bezoekers vullen inderdaad in dat ze wel degelijk vermoeden dat, als ze aangenomen worden bij een bedrijf dat aan positieve discriminatie doet, collega’s denken dat het wel vanwege hun kleur en niet vanwege hun kwaliteiten zal zijn. De vanzelfsprekendheid van wit, daar wilden we bezoekers mee confronteren. En dus ook met de vooroordelen en barrières voor zwart.
White fragilty
Tijdens een bezoek aan Zwart Amsterdam wees de Amerikaanse sociologe Adeola Enigbokan, die nu aan de UvA doceert, me op het concept white fragility en ze stuurde me een link naar deze trainingsvideo. Robin DiAngelo beschrijft in dit artikel hoe blanke Amerikanen omgeven worden door ‘protective pillows’: hun omgeving beschermt hen tegen ‘race-based stress’. Peggy McIntosh had het over een ‘invisible knapsack’ met privileges. In de VS worden regelmatig White Privilege conferenties gehouden. Volgt Nederland? In Amsterdam loopt momenteel de cursus Help ik ben wit, opgezet door Anja Meulenbelt. Is de discussie over witte privileges een ‘normaal en noodzakelijk verschijnsel’ zoals Arie Elshout, oud-correspondent in de VS stelt of een op hysterische toon gevoerde ‘één op één kopie uit Amerika’, zoals Elma Draijer zegt in dit artikel in de Volkskrant. Met onze Voorrecht van Wit Test wilden we de discussie in het museum hierover in ieder geval wat aanzwengelen.