Een hoogtepunt in het Nederland-Ruslandjaar 2013 is de tentoonstelling Peter de Grote, een bevlogen tsaar in de Hermitage Amsterdam. De hier afgebeelde Anatomische les van Prof. Frederik Ruysch uit 1670 van Adriaen Backer (1639-1684) is aldaar te zien als bruikleen van het Amsterdam Museum. De anatomische wetenschap was één van de uiteenlopende terreinen waarvan tsaar Peter met zijn gevolg alhier kennis wilde vergaren, naast ondermeer van de scheepsbouw, instrumenten maken, boekdrukkunst en hovenieren. De verworven kennis werd aangewend voor de modernisering van Rusland.
#020today: Anatomiestuk
Te zien in Peter de Grote, een bevlogen tsaar
In het standaardwerk over professor Ruysch door Luuc Kooijmans, De doodskunstenaar – De anatomische lessen van Frederik Ruysch (2004), wordt uitgebreid ingegaan op de contacten tussen Ruysch en tsaar Peter. Uit de flaptekst:
“Frederik Ruysch was vanaf halverwege de 17de tot ver in de 19de eeuw wereldberoemd als anatomicus. Hij dankte zijn faam aan een methode van prepareren, die hem tot een belangrijke gids maakte in de vroegmoderne ontdekkingsreis door het menselijk lichaam, en die bovendien het ontleden omvormde van een morsige bezigheid tot een in brede kring bewonderde kunst.
Zijn anatomische collectie was één van de toeristische trekpleisters van Amsterdam. Ruysch slaagde erin lichamen zo te balsemen dat doden nauwelijks van slapenden waren te onderscheiden. Bezoekers waren steevast verbijsterd. Eén van die bezoekers was de Russische tsaar Peter de Grote, die zo getroffen was dat hij bij een gebalsemd kinderlichaam knielde om het te kussen. Later kocht hij de hele collectie van Ruysch en liet hij alle preparaten verschepen naar Sint-Petersburg, waar ze nog altijd veel publiek trekken.”
Enkele preparaten zijn nu terug in Amsterdam en vergezellen het schilderij waarop Ruysch de ligging van de lymfevaten in de lies demonstreert.
In de tentoonstelling wordt de interesse van tsaar Peter voor anatomie in verband gebracht met zijn militaire aspiraties: "Voor het gezond houden van zijn leger is de medische wetenschap voor Peter van cruciaal belang. Peter bezoekt in Leiden en Amsterdam anatomische lessen van beroemde geleerden als Frederik Ruysch. Nu zijn soldaten op westerse wijze zijn gedrild en gedisciplineerd vechten, is het de moeite waard om kennis van anatomie te hebben en zijn kostbare manschappen te kunnen genezen en niet te laten sterven."
Klik hier voor meer informatie over dit object.
16 keer bekeken