Wat zou Cornelis Anthonisz (1500 - 1561) genoten hebben van het kunstwerk dat de Japanse kunstenaar Taturo Atzu (1960) creëerde op het dak van het oudste gebouw van Amsterdam: The garden which is the nearest to god. In 1538 schilderde Anthonisz. zijn Gezicht op Amsterdam in vogelvlucht. Het is voor ons – bekend als we zijn met Google Earth – een vertrouwd gezicht: Amsterdam van boven. Maar de echte ervaring overstijgt de virtuele. Je blik op de stad verandert ingrijpend door deze blik van boven die Atzu aan ons, Amsterdammers en toeristen, geschonken heeft.
Vogelvlucht
Kijken naar de stad vanaf het dak van de Oude Kerk
Klimmend naar boven zie je de steigerconstructie, rustend op de steunberen van de Oude Kerk. Er is nog heel wat gedoe over geweest: de gemeentelijke dienst Monumenten en Archeologie adviseerde negatief. Gelukkig stemde het staddeel Centrum toe, want juist deze steigers waarop het kunstwerk rust, bieden de mogelijkheid om dit monument te ervaren zoals je het nooit meer zal ervaren, tenzij je een van de leidekkers bent die het dak van de Oude Kerk restaureert.
Een beetje trillend van de hoogtevrees, klimmen we langs de glas-in-lood ramen van de kerk met aan de andere kant het zicht op het Wallengebied, de gracht, de stroom toeristen, de daken van de huizen, ineens zichtbaar het dak van de Chinese tempel op de Zeedijk. En dan staan we boven, in een blinkend witte vlakte, met een wit huisje aan de ene kant en een zitkuil rond een kleine kerktoren aan de andere kant. Daarachter torent de echte toren, waaruit net het geluid van de klok van half 6 klinkt. Anthonisz heeft waarschijnlijk op de Oudekerkstoren gestaan om zijn verbluffend nauwkeurige vogelvlucht te schilderen. Maar het panoramaterras van Atzu biedt een surrealistischer manier om naar de stad te kijken.
Engel
Spectaculair is het uitzicht vanaf The garden which is the nearest to god. Van Rembrandttoren tot Shellgebouw, de torens van de Zuiderkerk en Westerkerk, maar ook de kleine terrasjes op de belendende daken en de boten in de gracht. Dan lokt het witte huisje, dat een saai Ikea interieur blijkt te hebben. Een doorsnee Nederlands interieur, met op de salontafel een op een hoorn blazende gouden engel, als een buitenformaat kerstversiering. Ik had over het werk gelezen en wist dat de met bladgoud bedekte engel de windvaan van de Oude Kerk is. Tijdens de Manifesta 2014 in Petersburg had ik ook werk van deze kunstenaar gezien. In een van de zalen van het Winterpaleis had hij een gigantische kroonluchter ingebouwd in een eenvoudig houten huisje. Bij de meeste bezoekers duurt het een tijdje voor ze dit spel met schaal doorhebben en beseffen dat het de echte windvaan is die uit het laminaat oprijst.
Nieuwe naam
Taturo Atzu creëert de intimiteit van een huiskamer rondom openbare monumenten. Hij laat de bezoekers plekken opnieuw zien waar we achteloos aan voorbij liepen. “Ik wil mensen stimuleren om actiever en vrijer te kijken” zegt hij. Zo verpakte de deels in Berlijn wonende Japanner met Discovering Columbus het standbeeld van de ontdekker van Amerika in een spectaculair New Yorks penthouse. Hij bouwde een hotelkamer rondom het monument van koningin Victoria in Liverpool. Bij al deze projecten werkt hij onder een andere naam. De als Tatsuruo Nishino geboren kunstenaar zegt hierover, dat het in Japan heel gebruikelijk is dat je bij belangrijke veranderingen in je leven je naam verandert. Hij ageert hiermee ook tegen de sterrenstatus van de kunstenaar en koppelt zijn werk los van 'het merk'. Zijn werk zal nooit ‘een Nishino’ worden, zoals de ingepakte gebouwen en landschappen van kunstenaarsechtpaar Christo en Jeanne-Claude ‘een Christo’ zijn. Met iedere nieuwe naam krijgt hij ook een nieuwe persoonlijkheid, iemand die anders naar de wereld kijkt. Eigenlijk precies wat hij wil bereiken met zijn werk.
Mis het niet! Nog te bezoeken tot 6 september 2015
info: website Oude Kerk
9 keer bekeken