#020today: Ed van der Elsken overleden
Vandaag is het twintig jaar geleden dat fotograaf en filmer Ed van der Elsken op 65-jarige leeftijd overleed. Over zijn werk werd in ons museum drie keer een eenmanstentoonstelling georganiseerd: de retrospectieve expositie ‘Leve ik’ in 1997/98 met speciale aandacht voor de relatie tussen zijn foto‘s en films, de fototentoonstelling ‘Amsterdam?’ in 1984 met recent werk uit zijn toen verschenen, gelijknamige fotoboekje en ‘Van der Elskens Amsterdam’ in 1979.
Deze laatstgenoemde tentoonstelling vond plaats naar aanleiding van het verschijnen van het forse fotoboek ’Amsterdam! Oude foto’s 1947-1970’, een boek dat naam zou maken als bijzonder tijddocument van Amsterdam. Hierbij bracht Van der Elsken als ‘straatfotograaf’ de bonte verscheidenheid van mensen in Amsterdam in beeld en registreerde nieuwe ontwikkelingen. Dit was ook het geval met de bekend geworden foto van twee nozems die op het affiche staat.
Deze foto hoorde bij een serie foto’s die Van der Elsken in 1955 maakte voor een artikel in Vrij Nederland over een groep opvallende jongeren die vaak vertoefde op de Nieuwendijk. Als aanduiding voor deze groep gebruikte de journalist Jan Vrijman voor het eerst het woord ’nozem’. Hoewel dit woord tegenwoordig nog maar weinig wordt gebruikt, komt het b.v. wel nog steeds voor in het huidige Basiswoordenboek van Van Dale (voor scholieren en Nederlands lerende allochtonen): nozem, ‘jongen, vaak met een vetkuif, die een beetje rondhangt op straat en af en toe baldadige dingen doet (vooral in de jaren vijftig)’. Meer informatie