Marieke van Santen, gefotografeerd door Leo van der Noort.
Op de foto zie je een poserende Marieke. “Ze wilde fotomodel worden, want dan kon ze snel geld verdienen” aldus haar moeder Ria. “Marieke woonde met haar vriend Pierre in Frankrijk. Ze ontdekte dat ze hiv had, tijdens onderzoeken vanwege haar zwangerschap. Haar partner, een Franse jongen, was er heilig van overtuigd dat hij ook zou komen te overlijden. Hij had zich niet eens laten testen, maar als zij het had, dan hij had hij het vast ook dacht hij. Godzijdank was dat niet zo, maar de relatie heeft het niet overleefd.” Marieke kwam terug naar Nederland en ging bij haar moeder wonen in Amsterdam.
Uniek!
Ondanks haar ziekte bleef Marieke positief. Ze was altijd erg vrolijk, en het was nooit vervelend om haar te bezoeken. “Onze vader ging er ook altijd heen, die hadden altijd zo’n lol dat hij haar dan bedankte voor de gezellige middag, vergetend dat ze ook heel ziek was. Ze bleef niet hangen in haar ziekte, dat was ook haar karakter.” Ellie herinnert zich ook nog een bezoek van Marieke’s huisarts, die kwam kijken hoe het met haar ging. “Daar stond Marieke, naast haar bed, te dansen op Black Betty. En dat terwijl ze eigenlijk al nauwelijks meer op haar benen kon staan.” Ook had ze altijd erg veel plezier met haar arts Joep Lange, de bekende aidsdeskundige. Ria herinnert zich een voorval, toen Marieke’s tumoren waren geslonken door het antroposofische middel Iskador, iets waar Joep Lange niet in geloofde. “’Ik ben uniek!’ riep Marieke door de telefoon toen ze me opbelde, en ik kon Joep op de achtergrond hard horen lachen.”
Nog een laatste keer Dansen bij Jansen
Marieke was pas 22 toen ze ernstig ziek werd. Ook haar vrienden waren allemaal van die leeftijd. Ze hadden de dood vrijwel nooit van zo dichtbij meegemaakt. Toch namen zij volledig de rol van mantelzorgers op zich. “Marieke heeft geboft met haar verzorging in de laatste maanden. Ik heb alle verbazing en verbijstering over wat zij voor haar hebben georganiseerd hebben over me heen laten komen. Ze draaiden een heel programma in elkaar en losten elkaar af met de verzorging van Marieke. Ik werd volledig ontzien, ik ben die jongelui nog eeuwig dankbaar.” Marieke hoort bij de eerste vijftien vrouwen die in Nederland zijn overleden aan aids. Haar vrienden organiseerden ook de begrafenis. “Het is allemaal gebeurd zoals mevrouw het wilde. Champagne, geen koffie en cake. Daar hebben we toen nog een speciale vergunning voor moeten aanvragen. Na afloop werd er een receptie gehouden in Dansen bij Jansen, waar Marieke graag kwam.”
Quiltblok 2, met rechtsonder de zwart-rode naamvlag voor Marieke van Santen.
Rood en zwart
Jeanette Kok van de hiv-vereniging stimuleerde veel familieleden en vrienden van aids slachtoffers om een naamvlag te maken. Ook Ria is door haar benaderd. “Marieke hield heel erg van zwart rood. Haar kist was een grote zwart-rode flightcase. Ook droeg ze zwart en rood ondergoed, gekocht bij een lingeriezaak op de Utrechtsestraat, omdat ze er mooi uit wilde zien. Maar dan droeg ze er wel weer een kapotte spijkerbroek en geitenwollen sokken bij, anders zou ze het koud krijgen.” Toen Ria een week na Marieke’s overlijden door vrienden meegenomen werd naar Egypte, kwam ze erachter dat rood daar de kleur van de dood is. “Zwart is daar de kleur van vruchtbaarheid, van het slib van de Nijl. De piramide op de naamvlag is ook geïnspireerd door de Egyptische piramides. Alles is bevestigd op een hele stevige, waterbestendige regenjassenstof, wat van de buitenkant een soort katoen, en van binnen een soort rubber is. Marieke is in de Nederlandse Quilt heel Europa door gegaan. Nu komt ze in het Amsterdam Museum. Eindelijk Rust.”