#020today: Naatje op de Dam onthuld
In 1856 verrees op de Dam een beeld ter herinnering aan de strijd tegen de Belgen tijdens de Belgische onafhankelijkheidsoorlog in 1830/31. Deze door Nederland verloren strijd leidde tot de afscheiding van ons zuidelijke buurland, hetgeen pas in 1839 resulteerde in een officiële erkenning van de staat België.
Binnen het klimaat dat in de 19de eeuw opkwam de grootse vaderlandse geschiedenis te bezingen, paste ook het initiatief tot het plaatsen van een beeld op de Dam -als landelijk podium- om de eensgezinde strijd tegen de Belgen te eren. De toepasselijke, officiële naam was De Eendracht, maar aangezien velen het beeld niet fraai vonden, werd het in de volksmond al ras ‘Naatje’ genoemd. Op dit schilderij van R.J. van Arum zien we dit beeld, pal voor het Paleis op de Dam, en rechts hiervan de Beurs van Zocher op de plaats waar nu de Bijenkorf staat. Het beeld, dat hier op 27 augustus 1856 door Koning Willem III werd onthuld, werd weer weggehaald in 1913. In Amsterdam was nog lang een bekend deuntje: Naatje op de Dam / Die moest verdwijnen – Die moest verdwijnen / Naatje op de Dam / Die moest verdwijnen voor de elektrieke tram. Meer informatie
Alle rechten voorbehouden
21 keer bekeken
2 Reacties
jammer dat de info niet helemaal klopt: er stond op de sokkel "Eén Natie".
Omdat het beeld niet zo sterk was, viel er regelmatig een stuk vanaf, waardoor 'naatje' (afgeleid van Natie. Bijnaam van het beeld: Naatje op de Dam) synoniem werd met 'slechte kwaliteit'.
Bij datgene wat ik over Naatje gelezen heb in verschillende publicaties, ben ik niet tegen gekomen dat deze naam zou verwijzen naar de tekst ‘Eén Natie’ op de sokkel. In het standaardwerk ‘De Geschiedenis van Amsterdam’, deel 3 (Amsterdam, Uitgeverij SUN, 2006) staat over de naam Naatje: ‘De herkomst van deze populaire benaming is in nevelen gehuld; er zijn diverse scabreuze betekenissen geopperd’. Hierbij wordt gerefereerd aan het artikel ‘’t Is Naatje - een pokdalige herinnering’ door Henri Beunders in de bundel ‘Waar de blanke top der duinen en andere vaderlandse herinneringen’ (Amsterdam/Antwerpen, Uitgeverij Contact, 1995, p. 91-105). Hierin verkent de auteur verschillende mogelijkheden voor de herkomst zonder tot een eenduidige slotsom te komen. Over de eventuele herleiding tot het woord ‘natie’ (zoals aangegeven in het Bargoens woordenboek/editie 1972, p.77), geeft Beunders aan dat dit woord evenwel niet op de sokkel zou hebben gestaan. (p. 93).
Frans Oehlen
-